Een duurzaam huis? Het beste plan maak je zelf!

'Bedenk voordat je gaat verduurzamen hoe je prettig kunt wonen', zegt de Huisfluisteraar. Gezondheid, wooncomfort, veiligheid, de (energie)kosten en duurzaamheid van de woning hangen namelijk nauw met elkaar samen. 'Neem bijvoorbeeld het binnenklimaat. Een slecht binnenklimaat herken je onder andere aan tocht, een koude gang, hitte en een muffe geur in huis. Dit los je onder andere op door kieren te dichten en een goede ventilatie in huis. Een goed binnenklimaat woont een stuk fijner, is beter voor je gezondheid en je krijgt meestal een lagere energierekening. Bovendien leveren duurzame maatregelen pas genoeg op als je het binnenklimaat op orde hebt.'

De projecten waarbij mensen zo snel mogelijk hun cv-ketel vervangen door een warmtepomp zie je vaak mislukken, vertelt Lars. 'Als de woning er nog niet klaar voor is, moet de warmtepomp heel hard werken. De pomp heeft dan een slecht rendement. Een warmtepomp is eigenlijk de kers op de taart. Kijk daarom goed naar je huis als geheel. En pak het verduurzamen stap voor stap aan. Begin klein met het dichten van kieren en gaten. Zorg voor een goede ventilatie in huis. Ga daarna verder met de schil van het huis. Zoals het isoleren van dak, muren, ramen en vloer. Pas dan is je huis klaar om van het gas af te gaan.'

Een goed plan voor het verduurzamen van de woning geeft rust, houvast én voorkomt dat je investeringen doet waar je spijt van krijgt. Als je een huis koopt of verbouwt, is dit een goed moment om een plan voor de langere termijn te maken. Je kunt gelijk grotere dingen aanpakken bij verbouwen. Een nieuw ventilatiesysteem bijvoorbeeld. Of dakisolatie als je de zolder verbouwt. Of misschien wil je straks wel met regenwater de wc doorspoelen. Leg dan tijdens de verbouwing gelijk leidingen zodat je huis klaar is voor een regenwaterinstallatie.'

'Als wij bij mensen thuis komen, gaan we eerst meten. We meten hoe luchtdicht de woning is en kijken waar de kieren en gaten zitten. Ook letten we op de luchtvochtigheid. En meten we het CO2-gehalte. Ruikt het in een bepaald deel van de woning onfris of zit er schimmel? Dit zijn allemaal dingen die we meenemen in het plan.'

'Deze metingen kun je in het klein zelf doen', vertelt de duurzaamheidsexpert. Want ook in een bestaande woning kun je al met kleine verbeteringen prettiger en duurzamer wonen. 'Ga eens je huis door en kijk waar de kieren zitten. Soms kun je gewoon ergens onder de voordeur kijken. En meet met een CO2-metertje op verschillende momenten van de dag hoe hoog het CO2-gehalte in je huis is. Dit is soms na het koken of een nacht in je slaapkamer hoger dan wat past bij een gezond binnenklimaat.'

Ga je aan de slag met verduurzamen van je woning? Dan begin je het beste met het binnenklimaat. Lars: 'Start met het dichtmaken van alle kieren en gaten in huis. Dit scheelt al veel. De voordeur kun je opnieuw afstellen. En tocht verminder je met tochtstrips. Ik hoor soms van mensen: "Wauw, voor het eerst in m’n leven heb ik een warme gang!" Soms gaat het ook om onderhoud van de woning. Dan sluiten de ramen bijvoorbeeld niet meer goed in de kozijnen. Nieuwe kozijnen zijn echt niet altijd nodig. Vaak los je het al op door het hang- en sluitwerk aan te pakken. Deze ingrepen kosten niet veel. Terwijl ze wel veel wooncomfort en een lagere energierekening opleveren.'

Goede ventilatie
'Er zijn ook huizen met een lage energierekening en toch een slecht binnenklimaat. De ventilatie is dan niet goed geregeld. Dit merk je aan verschillende dingen. Een hoge luchtvochtigheid, schimmel op het plafond en een heet huis in de zomer. Slechte ventilatie kan ook een ongezond hoog CO2-gehalte veroorzaken. Veel mensen worden ’s ochtends niet uitgerust of met een verstopte neus wakker. Vaak is een slechte ventilatie in de slaapkamer de oorzaak. Even een raampje open zetten is niet genoeg. Hetzelfde zie je in de keuken. Tijdens het koken komen afvalstoffen vrij. Het is belangrijk om deze met een goede afzuiging af te voeren.'

'In oudere woningen is de ventilatie regelmatig niet in orde', zegt de expert verduurzamen. 'Woningen die na 2000 zijn gebouwd, hebben vaak een balansventilatiesysteem. Dit zorgt voor een stabiel binnenklimaat, met een goede doorstroming van verse lucht. Heb je een ouder huis en nog geen balansventilatiesysteem? Laat dan eerst een goed ontwerp maken door een installateur. Ga je alles opnieuw aanleggen? Kies dan voor balansventilatie met warmteterugwinning. Dan is je huis klaar voor verdere duurzame stappen.'

De cv opnieuw instellen
De meeste mensen kunnen volgens de huisfluisteraar gemiddeld 10% besparen op de energie voor het verwarmen van de woning. 'Dit kun je al bereiken door de cv-ketel, verwarmingsbuizen en radiatorknoppen eens opnieuw in te laten stellen. Dit heet waterzijdig inregelen. Elke radiator krijgt dan precies de hoeveelheid warm water die hij nodig heeft om het huis te verwarmen. In de jaren 70 hadden auto's een 'choke' om de motor op gang te brengen. Deze spoot tijdelijk te veel benzine in de motor. Zo werkt de cv-installatie in de meeste huizen nu nog. Een ongecontroleerde hoeveelheid warm water stroomt door de radiator. Auto's zijn nu een stuk zuiniger en schoner. Het wordt tijd om ook onze cv-installaties te moderniseren.  Hiermee zorg je voor een warmer huis in de winter én een lagere energierekening.'

Een fijne temperatuur in huis
'Nu we veel thuis werken, merken we hoe belangrijk een prettige temperatuur is. Hoe fijn warme voeten in de winter ook zijn, tijdens hete zomers kan ons huis niet koel genoeg zijn. Ook zomercomfort begint bij de basis. Zorg ervoor dat de zon de woning niet in kan komen met bijvoorbeeld een rolluik, zonnescherm en een bepaald type isolerend glas. Met goede ventilatie voorkom je dat het te warm wordt in huis. Zorg dat er overdag zo min mogelijk luchtlekken zijn. En laat 's nachts koele lucht de woning binnen. Wie verder wil gaan, kan een 'adiabatische' koeling aanschaffen. Dit koelsysteem is een duurzaam alternatief voor een airco. Ook met een warmtepomp kun je je huis koelen.'

'En straks als het buiten weer kouder wordt, levert het slim verwarmen van je huis veel op', vervolgt de Huisfluisteraar. 'Als je thuis werkt en het grootste deel van de dag op je werkkamer zit bijvoorbeeld. Met een zogenaamde 'zoneregeling' kan elke ruimte individueel warmte aan de cv-ketel vragen. Zo verwarm je bijvoorbeeld de werkkamer wel en de woonkamer niet. Je kunt hiermee de verwarming helemaal afstemmen op jouw levensstijl. Zo zit je er tijdens de online vergaderingen warmpjes bij en bespaar je energie.

Goede isolatie van dak, ramen, muren en vloer zorgt voor een warmer huis in de winter en een koelere woning in de zomer. Isoleren kan volgens de huisfluisteraar prima stap voor stap. 'Je kunt bijvoorbeeld eerst de ramen in de woonkamer vervangen door HR++ glas. Omdat je de woonkamer vaak het meeste verwarmt, levert dit al een mooie energiebesparing op.'

Kijk ook goed met welke materialen je isoleert. Lars: 'Duurzame materialen, zoals vlas en houtvezel, zijn fijne materialen om mee te werken. En ze werken vaak beter als isolatiemateriaal dan materialen op basis van aardolie, zoals glaswol en PUR. Het duurt langer voordat hitte erdoorheen komt.'

Ga je aan de slag met het dak? Kijk dan ook hoe je het dak aan de buitenkant afwerkt. 'De goedkoopste oplossing is bitumen. Maar met een EPDM dak heb je 40 jaar een onderhoudsvrij dak. En het is ook geschikt voor het maken van een groen dak', vertelt de duurzaamheidsexpert.

'Heb je een duurzaam plan voor je huis? En heb je je binnenklimaat en isolatie op orde? Dan kun je met een warmtepomp en zonnepanelen je huis nog duurzamer maken. Met zonnepanelen wek je je eigen energie op. Je bespaart direct op je energierekening vanaf het moment dat de zonnepanelen op je dak liggen. Een warmtepomp verwarmt of koelt je huis én geeft warm water. Maar dan op een duurzame manier. De warmtepomp werkt op stroom. Hij haalt warmte uit de lucht, bodem of het grondwater en verwarmt hiermee je woning. Je CO2-uitstoot voor verwarmen is met een warmtepomp een stuk lager dan met een cv-ketel.'